Rok 2013 to narodziny debiutanckiego filmu dokumentalnego „Dom: Warszawa – Meksyk” autorstwa Eli Chrzanowskiej. Jej dokument jest poetycką podróżą po dwóch miastach, w której 27 bohaterów: polscy emigranci w Mieście Meksyk i Meksykanie w Warszawie ukazują koloryt miejsc oraz proces adaptacji w odmiennej kulturze. Ludzie ci, wywodzący się z rożnych pokoleń, środowisk, o rozmaitych doświadczeniach zawodowych i osobistych, ujawniają swoje tęsknoty, obawy oraz definiują własne pojęcie domu.
Produkcja filmu rozpoczęła się pod koniec 2008 roku kiedy pewnego chłodnego, jesiennego wieczoru na jednej z ulic Warszawy narodził się pomysł. Poszukiwanie bohaterów, dokumentacja, praca nad scenariuszem, zdjęcia, selekcja materiału i przygotowanie do montażu trwały do października 2012 roku. Pomiędzy listopadem 2012 r., a kwietniem 2013 r. odbył się ostatni etap – montaż filmu. W tym okresie powstawała również ścieżka dźwiękowa do filmu autorstwa Alejandro Mazariegosa. Utwór muzyczny otwierający i zamykający film – Añoranza (Tęsknota), autorstwa Edgara Gonzáleza, został do filmu wybrany na etapie tworzenia ostatecznej koncepcji filmu. Dzięki stypendium rządu meksykańskiego, przy wsparciu meksykańskiej szkoły filmowej C.C.C. (Centro de Capacitación Cinematográfica), pod opieką artystyczną prof. Juana Francisco Urrusti i Dr Janusza Połoma, z pomocą akademicką wydziału postprodukcji i wielu osób związanych z uczelnią, powstało 49-minutowe debiutanckie dzieło „Hogar: Varsovia – Mexico” (tyłuł hiszpański) zaprezentowane 20 marca 2013 r. w 40-osobowej sali projekcyjnej w szkole C.C.C. Obecni byli niektórzy bohaterowie filmu oraz współpracownicy i przyjaciele. Długa lista podziękowań w napisach końcowych ukazuje obraz tego jak można stworzyć debiutancki niezależny dokument: zarazić pomysłem i entuzjazmem ludzi i sprawić, aby uwierzyli, że się uda. A zważywszy na pięcioletni okres realizacji projektu było to wielkie wyzwanie i wielka przygoda zarówno dla twórczyni jak i osób, które spotkała w swojej wędrówce między Warszawą, a Meksykiem. W kwietniu 2013 film przyjechał do Warszawy i po kilku drobnych korektach tłumaczeniowych został zaprezentowany w Iluzjonie Filmoteki Narodowej – 17 czerwca 2013. Pokaz w sali „Mała Czarna” odbył się z udziałem dyrekcji Filmoteki Narodowej, przedstawiciela Ambasady Meksyku w Polsce Diego Dewara oraz kilku bohaterów filmu i ich rodzin, a także najbliższej rodziny i przyjaciół autorki. Film się podobał, o czym świadczy m.in. pierwsza opinia – Prof. Tadeusza Kowalskiego, dyrektora Filmoteki Narodowej: „Film ogląda się z zainteresowaniem, ma dobre tempo, montaż. Ma poza tym sens, jest o czymś, a to trzeba cenić najbardziej. I pointa, już jakby wcześniej zapowiedziana w kilku wypowiedziach, jest znakomita.” Ostatecznie Filmoteka Narodowa zgodziła się na zorganizowanie premiery filmu w Iluzjonie – Muzeum Sztuki Filmowej 11 października 2013 o godzinie 20.15. Marzenie się spełniło: premiera w kinie, które uwodziło kilka pokoleń kinomanów, w tym autorkę „Domu…”. Dwa miesiące pracy z zespołem wolontariuszy i wolontariuszek: Krzysztof Dobrowolski, Anna Góral, Małgorzata Góral, Roger Kuźmiński, Maria Anna Pencina, Zuzanna Sprycha, Marta Weisgerber, Marta Zientkowska i Anna Żołędziowska oraz osób współpracujących z ramienia Filmoteki: Marlena Gabryszewska – kierownik programowy Filmoteki Narodowej, Michał Komoń – kierownik kina Iluzjon oraz kinooperatorzy, kasjerzy i bileterzy kina Iluzjon. Intensywne działania organizacyjne przy wsparciu kilkunastu partnerów oraz pod czujnym okiem dyrektora Filmoteki Narodowej sprawiły, że 263-osobowa Sala Stolica (z dostawianymi krzesłami) zapełniła się po brzegi. Wieczór uroczyście otworzyli: Tadeusz Kowalski – Dyrektor Filmoteki Narodowej, Federico Chabaud – Radca Ambasady Meksyku w Polsce oraz autorka filmu – Ela Chrzanowska. Po projekcji były brawa i dużo kwiatów, wiele wzruszeń, wspomnień, rozmów, nowych znajomości polsko-meksykańskich oraz domowe ciasteczka z coca-colą, napojem czczonym przez Indian m.in. w meksykańskim stanie Chiapas. O dokumentację fotograficzną premiery zadbała Dominika Santorska, a o relację telewizyjną – Dorota Mazur z TVP.PL. Premierowy wieczór zakończył się w warszawskim klubie Orient Lounge na latynoskiej imprezie prowadzonej przez meksykańskiego DJ-a Kike. W tym czasie przy Narbutta 50A zgasły światła w magicznym kinie Iluzjon…
fot. Dominika Santorska
A oto pokazy filmu „Dom: Warszawa – Meksyk”, jakie odbyły się w 2013 roku:
11.10.2013
Polska, Warszawa, Iluzjon Filmoteki Narodowej, światowa premiera filmu
3.11.2013
Polska, Warszawa, klub Państwomiasto, w ramach imprezy Meksykańskie Święto Zmarłych organizowane przez Meksykanów w Polsce z Fundacją Inna Przestrzeń
7.11.2013
Polska, Warszawa, Iluzjon Filmoteki Narodowej, w ramach sekcji „Seans na życzenie”
13.11.2013
Polska, Warszawa, Centrum Studiów Latynoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego, w ramach Festiwalu Kultur Latynoamerykańskich
14.12.2013
Meksyk, San Cristóbal de las Casas (stan Chiapas), kino Kinoki San Cristobal, pokaz specjalny z udziałem autorki filmu
17.12.2013
Meksyk, San Cristóbal de las Casas (stan Chiapas), centrum kulury Paliacate Espacio Cultural, pokaz specjalny z udziałem autorki filmu
Ogromne podziękowania dla wszystkich, którzy brali udział w pokazach filmu oraz ich organizacji i promocji!
Na rok 2014 potwierdzone są już pokazy filmu w Meksyku: cine Tonalá (Miasto Meksyk) – 15 stycznia 2014 oraz w Polsce: Kraków, Navigator Festival (28 lutego), a wszelkie wieści o kolejnych podróżach „Domu…” publikowane są na fanpage’u filmu.